Choroby serca, w tym zawał mięśnia sercowego, są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce. Zawał serca jest następstwem zamknięcia naczyń krwionośnych, które prowadzi do przerwania dopływu krwi i tlenu do serca. W konsekwencji dochodzi do martwicy niedokrwionego fragmentu mięśnia sercowego.
Czynniki ryzyka wystąpienia zawału serca
Zawał serca jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. W celu zdiagnozowania zawału wykonuje się badania laboratoryjne, EKG, echokardiografię, koronarografię oraz zdjęcie rentgenowskie. Jednym z badań laboratoryjnych jest oznaczenie stężenia mioglobiny w surowicy krwi. Mioglobina jest markerem, czyli substancją dostającą się do krwi wskutek uszkodzenia mięśni, w tym również mięśnia sercowego. Podwyższony poziom tego związku może wskazywać na zawał serca. Profilaktyka zawału serca polega na wyeliminowaniu z życia czynników ryzyka, czyli sprzyjających rozwojowi choroby. Można je podzielić na modyfikowalne, na które człowiek ma wpływ, oraz niemodyfikowalne. Do pierwszej grupy zalicza się: nadciśnienie tętnicze, otyłość, zbyt małą aktywność fizyczną, cukrzycę, chorobę niedokrwienną serca, miażdżycę, nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Niemodyfikowalnymi czynnikami ryzyka, czyli niepoddającymi się kontroli człowieka, są uwarunkowania genetyczne, zanieczyszczenia środowiska oraz wiek – powyżej 55. roku życia u kobiet i powyżej 45. roku życia u mężczyzn.
Odpowiednia dieta i codzienna aktywność fizyczna
Podstawą profilaktyki zawału serca jest zdrowy styl życia, a więc stosowanie odpowiedniej diety oraz uprawianie codziennej aktywność fizycznej w postaci szybkich i rytmicznych spacerów, jazdy na rowerze, pływania, ćwiczeń typu fitness czy aerobiku. W przypadku osób otyłych niezmiernie ważną rolę odgrywa unormowanie masy ciała. Dieta w profilaktyce zawału serca polega na unikaniu żywności zawierającej duże ilości tłuszczów nasyconych i cholesterolu, takiej jak: tłuste mięsa (baranina, wieprzowina), podroby (nerki, wątroba), tłuste sery żółte i topione, a także smalec, słonina i boczek. Wyeliminowaniu podlegają produkty wysoko przetworzone typu fast food oraz słodycze. W diecie powinny pojawiać się duże ilości warzyw i owoców oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych (m.in. pieczywo razowe, otręby pszenne, płatki owsiane, makaron pełnoziarnisty, brązowy ryż). Ważnym składnikiem diety są również nienasycone kwasy tłuszczowe znajdujące się w olejach roślinnych i rybach morskich. Zalecanymi metodami przygotowywania potraw jest gotowanie w wodzie i na parze oraz pieczenie bez dodatku tłuszczu. W celu zapobiegania zawałowi mięśnia sercowego należy wyeliminować palenie papierosów oraz ograniczyć picie alkoholu. U osób z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, miażdżycą lub chorobą niedokrwienna mięśnia sercowego istotne jest stosowanie odpowiednich preparatów farmakologicznych oraz specjalistyczna i systematyczna kontrola lekarska, która obejmuje m.in. badanie parametrów, takich jak: stężenie cholesterolu, trójglicerydów i glukozy w surowicy krwi.
